Kleur

Schilderen

Dit schilderij, een van de eerste geschilderd met olieverf, is van Jan van Eyck, uit 1434. Men noemt het het huwelijksportret van de rijke koopman Arnolfini. (Klik op het plaatje voor meer)

Printen

Alle kleuren

Warm-Koud

In de Middeleeuwen gebruikten alle schilders temperaverf. Ze maakten deze verf zelf van pigmenten samen met eigeel of gom. Ze leerden dit tijdens hun opleiding bij het Sint Lucasgilde. Met temperaverf werden muurschilde-ringen en schilderijen op panelen van hout gemaakt. Om het schilderij te beschermen tegen stof en beschadiging werd er een dun laagje olie overheen gestreken. Dit leidde tot de uitvinding van de olieverf door de Zuidnederlandse schilder Jan van Eijck (1390 - 1441). ▶︎ Olieverf ging langer mee dan tempera- verf, was bestand tegen water en had warmere kleuren dan temperaverf, die vrij bleek was. Ook konden ze met olieverf beter details schilderen.

Kleur

Stel je eens voor dat alles om je heen alleen zichtbaar zou zijn in zwart-wit en grijzen. De hele wereld als een zwart-wit foto! De boterhammen die je eet zijn grijs, de koffie is zwart en de melk wit (….oeps, slecht voorbeeld). Maar ook je kleren en je gezicht zijn grijs, het gras buiten is donkergrijs en de lucht is wat lichter. De bomen op de achtergrond zijn donkergrijs, bijna zwart en ga zo maar door. Saai hè? Een saai persoon noemen ze niet voor niets een grijze muis. Het grijze verleden, grijze haren van iets krijgen, het klinkt allemaal niet erg vrolijk. Gelukkig kunnen we de ons omringende wereld in kleur waarnemen. Als je bloost of verliefd wordt, krijg je rode wangen. Je kunt jezelf met de kleuren van je kleding of je haren onderscheiden van anderen. Kleuren kunnen je vrolijk maken, met kleur kun je ook aangeven hoe je je voelt. Met kleur kun je dus je stemming uitdrukken. Toch was de betekenis van kleur niet altijd hetzelfde. Lees dit ▼ krantenartikeltje maar eens.

Prisma

Verf

Vanaf het midden van de 19de eeuw wordt door fabrieken gemaakte verf in tubes verkocht. Tubes kon je gemakkelijk meenemen en zo kon je dus buiten schilderen, iets wat daar-voor niet werd gedaan. Schilderijen (ook van landschappen) werden vroeger in het atelier van de kunste-naar geschilderd. Halverwege de 19de eeuw, gaan schilders buiten snelle indrukken vastleggen van de kleuren en het licht dat ze zien. Zo’n indruk noemen we ook wel een impressie en deze schilders werden impressionisten genoemd. Een bekende impressionist was de schilder Monet. Je ziet hiernaast enkele werken van hem ▶︎

Eigenlijk is kleur niets anders dan de manier waarop onze ogen verschillend licht zien. Licht bestaat uit kleine, onzicht-bare golven die ieder hun eigen golflengte hebben. Elk gekleurd licht is samen-gesteld uit verschillende golflengten die we met ons oog kunnen waarnemen. Wit licht, zoals dat van de zon, is eigenlijk een combinatie van alle kleuren van de regenboog. Het was de natuurkundige Newton die ontdekte dat het zonlicht met behulp van een prisma kon worden gescheiden.

copy these lines to your document: end copy

Ben jij goed in het zien van alle kleuren?

Een prisma is een driehoekig stuk glas dat alle kleuren in wit licht van elkaar kan scheiden. Licht dat door een prisma gaat, wordt gebroken omdat het door het glas wordt afgeremd. Elke kleur gaat met een andere snelheid door het prisma en wordt onder een andere hoek gebroken. De kleuren verspreiden zich hierdoor als ze weer uit het prisma komen.

Als je hier klikt, kun je alle schilderijen van Monet zien

Om wat van kleur te begrijpen, gaan we een paar oefeningetjes maken. Bestudeer eerst de volgende teksten: •Rood, geel en blauw worden primaire kleuren genoemd. Deze drie kleuren kun je mengen om elke andere kleur te maken. In de drukkunst kent men iets andere primaire kleuren: geel, magenta en cyaan. Deze kleuren zijn zeer zuiver en je kunt, samen met zwart en wit alle andere kleuren maken. •Met magenta en geel maak je de secundaire kleur oranje. •Met magenta en cyaan de secundaire kleur paars en met cyaan en geel de secundaire kleur groen. •Druk nu op de knop en probeer deze dik gedrukte tekst eens uit je hoofd na te typen:

◀︎ Cyaan◀︎Magenta◀︎ Cyaan

Daar gaat-ie!

Kleurverloop van de drie primaire kleuren:

Verf bestaat uit pigmenten (dit is de kleurstof, meestal een gemalen poeder) en bindmiddelen (de stof waar de pigmenten in oplossen). Vroeger leerden schilders tijdens hun jarenlange leertijd zelf verf en kleuren maken. Nu koop je kant-en-klare verf in tubes. Schilders mengen hun eigen kleuren en dat is precies wat wij ook gaan oefenen: jij maakt door te mengen een hele serie kleuren. Ook maak je kleuren lichter, helderder en donkerder, troebel. We schilderen met plakkaatverf of met acrylverf. Deze verf maak je lichter met wit. Niet met water! Hieronder zie je wat je met de drie primaire kleuren allemaal kunt maken:

Geel Magenta Cyaan

Magenta ▶︎Geel ▶︎Geel ▶︎

◀︎ Klik ▶︎

Wanneer je een vlakje probeert in te schilderen, zit het penseel soms precies tussen het papier en je oog.Je ziet dan niet goed waar je schildert.Bij punt a kun je de zwarte rand nog goed zien, maar bij punt b zit het penseel erg in de weg. In zo'n geval is het slim om je papier iets te draaien zodat je beter zicht hebt op waar je schildert.

• In de oefening die je nu gaat maken, leer je hoe je door het mengen van de primaire kleuren een hele cirkel rond kunt gaan.Probeer een zo mooi mogelijk verloop te maken van de ene kleur naar de andere.Je schildert in de tweede ring van de cirkel. • Wanneer je de oefening af hebt, volgt er nog een waarin je de kleuren gaat verhelderen met wit. Dit gebeurt in de binnenste ring met vakjes. Deze ring geeft een kleurverloop met pasteltinten. • In de buitenste ring ga je de kleuren troebel maken, vertroebelen.Je gebruikt steeds dezelfde kleur als die van het vakje uit de middelste ring dat eraan grenst, maar nu met een beetje zwart. Hierdoor krijg je een kleurverloop dat donkerder is, met troebele kleurtinten. •Gebruik steeds een proefpapiertje om je kleuren op uit te proberen voor je ze in het vakje schildert. Je docent geeft je beslist nog meer handige tips.

Als je een gedrukte foto in een krant goed bekijkt, zie je kleine puntjes. Hierover gaat de volgende pagina.

copy these lines to your document: end copy text content for search engines: end text content:

•Zwart, geel, magenta en cyaan zijn ook de kleuren van een printer. •Dit zijn de meest zuivere kleuren waarvan je samen met zwart alle kleuren kunt maken op wit papier ▶︎

Klik

Kleuren die precies tegenover elkaar staan in de kleurencirkel noemen we complementaire kleuren. Complementaire kleuren zijn samen heel geschikt om iets te laten opvallen, net als zwart tegenover wit. De complementaire kleur van magenta(rood) is ……………… van cyaan (blauw) is .................. en van geel is ……………… Probeer ze maar eens te pakken met dit spelletje ▶︎

•Bekijk met een loep een plaatje uit de krant en ontdek de vier drukkleuren. •Je ziet ook dat door gebruik te maken van een raster verschillende tonen worden gevormd.

Hallo

Ga maar eens met je vinger over bovenstaande tekst

We kunnen kleuren ook onderscheiden in warme en koele kleuren. •Koele kleuren zijn blauw of mengingen hiermee, zoals paars en groen. •Warme kleuren zijn rood, oranje en geel.

Koele kleuren lijken verder weg en warme kleuren lijken juist naar voren te komen.

Complementaire kleuren zijn niet geschikt om teksten mee te maken die echt bedoeld zijn om te lezen.

copy these lines to your document: end copy text content for search engines: end text content:

Alle kleuren

Kleurencirkel in het dagelijks leven

Klik maar eens ergens op een stukje van de kleurencirkel en je ziet hoe kleur je dagelijks leven verandert:

Alle kleuren

Geel Magenta Cyaan

Magenta ▶︎ Geel ▶︎ Geel ▶︎

•Druk nu op de knop en probeer de dik gedrukte tekst uit je hoofd na te typen:

•Met magenta en geel maak je de secundaire kleur oranje. •Met magenta en cyaan de secundaire kleur paars en met cyaan en geel de secundaire kleur groen.

◀︎Cyaan ◀︎Magenta ◀︎Cyaan

Stel je eens voor dat alles om je heen alleen zichtbaar zou zijn in zwart-wit en grijzen. De hele wereld als een zwart-wit foto! De boterhammen die je eet zijn grijs, de koffie is zwart en de melk wit (….oeps, slecht voorbeeld). Maar ook je kleren en je gezicht zijn grijs, het gras buiten is donkergrijs en de lucht is wat lichter. De bomen op de achtergrond zijn donkergrijs, bijna zwart en ga zo maar door. Saai hè? Een saai persoon noemen ze niet voor niets een grijze muis. Het grijze verleden, grijze haren van iets krijgen, het klinkt allemaal niet erg vrolijk.Gelukkig kunnen we de ons omringende wereld in kleur waarnemen. Als je bloost of verliefd wordt, krijg je rode wangen. Je kunt jezelf met de kleuren van je kleding of je haren onderscheiden van anderen. Kleuren kunnen je vrolijk maken, met kleur kun je ook aangeven hoe je je voelt. Met kleur kun je dus je stemming uitdrukken. Toch was de betekenis van kleur niet altijd hetzelfde. Lees dit ▼ krantenartikeltje maar eens.

In de Middeleeuwen gebruikten alle schilders temperaverf. Ze maakten deze verf zelf van pigmenten samen met eigeel of gom. Ze leerden dit tijdens hun opleiding bij het Sint Lucasgilde. Met temperaverf werden muurschilderingen en schilderijen op panelen van hout gemaakt. Om het schilderij te beschermen tegen stof en beschadiging werd er een dun laagje olie over-heen gestreken. Dit leidde tot de uitvinding van de olieverf door de Zuidnederlandse schilder Jan van Eijck (1390 - 1441). ▶︎ Olieverf ging langer mee dan temperaverf, was bestand tegen water en had warmere kleuren dan temperaverf, die vrij bleek was. Ook konden ze met olieverf beter details schilderen.

Dit schilderij, een van de eerste met olieverf geschilderd, is van Jan van Eyck, uit 1434. Men noemt het het huwelijksportret van de rijke koopman Arnolfini. (Klik op het plaatje voor meer)

Eigenlijk is kleur niets anders dan de manier waarop onze ogen verschillend licht zien. Licht bestaat uit kleine, onzichtbare golven die ieder hun eigen golflengte hebben. Elk gekleurd licht is samengesteld uit verschillende golflengten die we met ons oog kunnen waarnemen. Wit licht, zoals dat van de zon, is eigenlijk een combinatie van alle kleuren van de regenboog. Het was de natuurkundige Newton die ontdekte dat het zonlicht met behulp van een prisma kon worden gescheiden.

Vanaf het midden van de 19de eeuw wordt door fabrieken gemaakte verf in tubes verkocht. Tubes kon je gemakkelijk meenemen en zo kon je dus buiten schilderen, iets wat daarvoor niet werd gedaan. Schilderijen (ook van landschappen) werden vroeger in het atelier van de kunstenaar geschilderd. Halverwege de 19de eeuw, gaan schilders buiten snelle indrukken vastleggen van de kleuren en het licht dat ze zien. Zo’n indruk noemen we ook wel een impressie en deze schilders werden impressionisten genoemd. Een bekende impressionist was de schilder Monet. Je ziet hiernaast enkele werken van hem ▶︎

Verf

Wanneer je een vlakje probeert in te schilderen, zit het penseel soms precies tussen het papier en je oog.Je ziet dan niet goed waar je schildert. Bij punt a kun je de zwarte rand nog goed zien, maar bij punt b zit het penseel erg in de weg. In zo'n geval is het slim om je papier iets te draaien zodat je beter zicht hebt op waar je schildert.

• In de oefening die je nu gaat maken, leer je hoe je door het mengen van de primaire kleuren een hele cirkel rond kunt gaan. Probeer een zo mooi mogelijk verloop te maken van de ene kleur naar de andere. Je schildert in de tweede ring van de cirkel. • Wanneer je de oefening af hebt, volgt er nog een waarin je de kleuren gaat verhelderen met wit. Dit gebeurt in de binnenste ring met vakjes. Deze ring geeft een kleurverloop met pasteltinten. • In de buitenste ring ga je de kleuren troebel maken, vertroebelen. Je gebruikt steeds dezelfde kleur als die van het vakje uit de middelste ring dat eraan grenst, maar nu met een beetje zwart. Hierdoor krijg je een kleurverloop dat donkerder is, met troebele kleurtinten. •Gebruik steeds een proefpapiertje om je kleuren op uit te proberen voor je ze in het vakje schildert. Je docent geeft je beslist nog meer handige tips.

Als je een gedrukte foto in een krant goed bekijkt, zie je kleine puntjes. Hierover gaat de volgende pagina.

•Bekijk met een loep een plaatje uit de krant en ontdek de vier drukkleuren. •Je ziet ook dat door gebruik te maken van een raster verschillende tonen worden gevormd.

•Zwart, geel, magenta en cyaan zijn ook de kleuren van een printer. •Dit zijn de meest zuivere kleuren waarvan je samen met zwart alle kleuren kunt maken op wit papier ▶︎

klik maar eens op bovenstaande tekst

Klik maar eens ergens op een stukje van de kleurencirkel en je ziet hoe kleur je dagelijks leven verandert: